Bước vào những năm 40 của thế kỷ 20, khi tình hình thế giới và Việt Nam
đã biến đổi nhanh chóng và đặc biệt Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh sau đúng 30
năm bôn ba ở nước ngoài đã trở về Tổ quốc để cùng với Trung ương Đảng trực tiếp
lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Dưới ngọn cờ của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh cách
mạng Việt Nam từ năm 1941 đã đứng về phía đồng minh chống phát xít, đã trực
tiếp có mối liên hệ với phe đồng minh, đã tổ chức và phát triển lực lượng rất
nhanh chóng và đã giành được thắng lợi quyết định khi thời cơ đến.
Ngày 8/8/1945, Liên Xô tuyên chiến với phát xít Nhật. Chỉ ít ngày sau
Hồng quân Liên Xô đã tiêu diệt đạo quân Quan Đông trên 1,2 triệu tên, lực lượng
chủ yếu của phát xít Nhật. Ngày 2/9/1945, phát xít Nhật đã ký văn bản đầu hàng
đồng minh. Cùng với nhân dân các thuộc địa trên thế giới, nhân dân Việt Nam
dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ đã chớp lấy thời cơ “ngàn năm có một” “ để
đem sức ta mà giải phóng cho ta” đã tiến hành tổng khởi nghĩa thắng lợi tháng 8
năm 1945 và tuyên bố độc lập. Khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - Nhà
nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Bằng
cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nhân dân Việt Nam đã chấm dứt cuộc đời nô
lệ, đã đưa hai chữ Việt Nam trở lại trên bản đồ thế giới mà chủ nghĩa thực dân,
phát xít đã xóa bỏ suốt gần một thế kỷ. Đây thực sự là cuộc cách mạng của dân
tộc Việt Nam với một quá trình huy động lực lượng của toàn dân tộc để tiến hành
khởi nghĩa từng nơi, từng phần và đi đến đỉnh cao thắng lợi bằng cuộc tổng khởi
nghĩa toàn dân, toàn quốc vào Tháng Tám năm 1945.
Thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thể hiện sự tài tình, khôn
khéo, sáng tạo trong nghệ thuật chớp thời cơ giành
chính quyền về tay nhân dân của
Đảng Cộng sản Việt Nam mà người cầm lái chính là Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.
Trong bối cảnh lịch sử cụ thể, Người đã rất
thành công khi vận dụng bài
học từ Cách mạng Tháng Mười
Nga “Thực hiện cho được liên minh công nông” khi xác định lực lượng cách mạng. Theo Chủ tịch Hồ Chí
Minh, quần chúng nhân dân là lực lượng cách mạng, nhưng trong khối đại đoàn kết
đông đảo ấy phải lấy liên minh công nông làm gốc. Vận dụng một cách sáng tạo
bài học kinh nghiệm này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thành công trong việc đề ra
chiến lược, sách lược đại đoàn kết toàn dân trong Mặt trận dân tộc thống nhất.
Trong khối đại đoàn kết đó, một mặt tập hợp được tất cả lực lượng yêu nước
trong xã hội; mặt khác, giữ vững được bản chất giai cấp công nhân trong liên
minh.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 còn là cuộc cách mạng dân chủ
nhân dân, vì nó đã xóa bỏ chế độ phong kiến đã được thiết lập mấy chục thế kỷ
trên đất nước ta. Cách mạng Tháng Tám là một bước ngoặt lịch sử vì đã thực hiện
cả hai nhiệm vụ phản đế và phản phong kiến, đã mở ra một thời đại mới ở Việt
Nam, thời đại nhân dân Việt Nam làm chủ vận mệnh của đất nước và của chính bản
thân mình.
Cách
mạng Tháng Tám năm 1945 thực sự
là một mũi đột phá vào khâu yếu nhất của chủ nghĩa thực dân, là cuộc cách mạng
giải phóng dân tộc giành được thắng lợi đầu tiên ở thế kỷ 20. Cùng với thắng
lợi của Cách mạng Tháng Tám, sự ra đời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Nhà
nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á, là một đóng góp có ý nghĩa lịch sử
của dân tộc Việt Nam vào việc mở ra một thời đại thắng lợi của độc lập dân tộc
đối với phong trào giải phóng dân tộc trên phạm vi thế giới.
Cách mạng Tháng Tám
năm 1945 thành công nhưng không phải là sự kết thúc, mà chỉ là sự mở đầu cho
thắng lợi của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam do Hồ Chủ
tịch đứng đầu, nhân dân ta buộc phải liên tục chiến đấu chống thù trong giặc ngoài suốt
30 năm liền, vượt qua muôn trùng hiểm nguy, có khi như “ngàn cân treo sợi tóc” để bảo vệ nền độc lập mới giành được, bảo vệ
chính quyền cách mạng còn non trẻ. Trong bối cảnh như vậy Nguyễn Ái Quốc – Hồ
Chí Minh đã vận dụng rất sáng tạo bài học kinh nghiệm từ Cách mạng Tháng Mười
Nga là “Không ngừng tăng cường và củng cố
nền chuyên chính vô sản”, với phương pháp cách mạng là: “dùng bạo lực cách mạng chống bạo lực phản
cách mạng, giành lấy chính quyền”. Bài học phương pháp bạo lực cách mạng,
từ Cách mạng Tháng Mười Nga, đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận thức đầy đủ và vận
dụng thành công vào Việt Nam mang lại những thắng lợi to lớn trong cuộc đấu
tranh chống giặc ngoại xâm. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Người cùng với toàn Đảng đã lãnh đạo nhân dân
xây dựng và củng cố chính quyền - công cụ thực hiện chuyên chính vô sản. Trải
qua 9 năm trường kỳ kháng chiến. Với quyết tâm cao độ của toàn dân tộc “Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định
không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”, được thể hiện qua Lời kêu gọi
toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ tịch; quân dân ta đã làm nên chiến thắng Điện
Biên Phủ năm 1954, lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu. Miền Bắc được hoàn
toàn giải phóng đi lên CNXH, miền Nam tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ
nhân dân với một kẻ thù hùng mạnh nhất, hung hãn nhất. Với tinh thần cách mạng
triệt để, cả dân tộc phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, quân và dân
hai miền đã lần lượt đánh bại mọi chiến lược chiến tranh xâm lược của đế quốc
Mỹ và các thế lực phản động, tay sai; thực hiện ý nguyện của Hồ Chủ tịch: “Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng quyết
giành cho được độc lập”, “chúng ta
quyết không sợ,…Không có gì quý hơn độc lập tự do”. Bằng chiến dịch Hồ Chí
Minh lịch sử và Đại thắng mùa Xuân năm 1975, quân và dân cả nước đã giải phóng
hoàn toàn miền Nam kết thúc 30 năm đô hộ, xâm chiếm của thực dân, đế quốc, hoàn
thành được sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi
lên CNXH và hội nhập với thế
giới…
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là một anh hùng giải phóng dân tộc, một
danh nhân văn hoá kiệt xuất của Việt Nam, một chiến sĩ lỗi lạc của phong trào Cộng
sản và công nhân quốc tế. Người là biểu tượng vĩ đại của tinh thần quốc tế cao
cả, trong sáng, thuỷ chung. Người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp
giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, đồng thời đóng góp to lớn vào cuộc đấu
tranh chung của các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới; chống lại ách thống
trị, xâm lược của thực dân đế quốc, vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và
tiến bộ xã hội. Những cống hiến vĩ đại của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh xuất phát từ lòng yêu nước, thương nòi và
sự tích hợp các giá trị lý luận và thực
tiễn từ Cách mạng Tháng Mười Nga, vận dụng sáng tạo
nghệ thuật chớp thời cơ giành chính quyền về tay nhân dân; tiếp đến Người cùng
toàn Đảng lãnh đạo toàn dân tộc Việt Nam đánh đuổi thực dân, đế quốc thực hiện
thắng lợi cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa
xã hội và vững bước trên đường hội nhập.